میناکاری از هنرهای است که از قدمت بسیار زیادی برخوردار است و قدمت آن به 5000 سال پیش برمی گردد.براساس بررسی های کارشناسان این حوزه ، مینا کاری در ایران به وجود آمد و بعد این هنر به سراسر جهان راه یافت.به عنوان نمونه شش انگشتری که مربوط به 13 سده قبل از میلاد در کشور قبرس است.

 بعنوان مثال خوبی از این هنر راه یافته به جهان که از هنر مینا کاری از نوع مرصع است.در 500سال پیش از میلاد مسیح مجسمه ای ساخته میشود به نام زئوس که بسیار معروف است و با کارشناسی که انجام گرفته شده ، این هنر از سرزمین پارس به کشور یونان آمده است .برای خرید میناکاری در اصفهان کلیک کنید

 

نمونه لعاب شیشه ای گوشواره طلا روی فلز که سده هفتم و هشتم ساخته شده در شهر نهاوند یافت شده است .

 

ظروفی از جنس برنج که در روی آن میناکاری صورت داده شده باشد در دوره ی سلجوقیان این هنر به اوج خود رسید و بسیار از این نوع ظروف بسیار در بین مردم رواج بسیاری داشت به طوری که در سرزمین های دیگر این هنر بسیار طرفدارانی پیدا کرد و از ایران برای سرزمین های مخصوصا همسایه ارسال می شد.

 

 در این دوره تاریخی سینی آلب ارسلان بسیار ارزشمند بوده که در این ظرف نقره ای هنر مینا کاری در آن صورت داده شده که این ظرف را می توانید در موزه هنرهای زیبای بوستون در آنجا خودنمایی می کند و این شاهکار هنر را به دستان هنرمندی به نام حسن الکاشانی ساخته شده است . و اگر بسیار در این ظرف ارزشمند بنگریم با خط کوفی بر این اثر نام سازنده آن یافت می کنید که در آن نقش بسته است در دوران حکومت مغول در ایران این هنر دست خوش تغییر شد و این هنرهای های از جمله میناکاری و فلزکاری به روش جدیدی خلق می شد و تصاویری که روی این هنر کار میشد به از اشکال با مضنون ظاهری از لباس درباریان ایرانی جای خودشان را به نقش نگار عربی دادند و هنر مینا کاری هم در دوره ی تیموری به سبک سیاق شرقی تغییر مسیر هنری داد.

 

هنر مینیاتوری روی نقره در دوران صفویان مانند اسب سواری و شکار بسیار رواج داشت .ولی در دوران قاجار از هنر میناکاری فقط در سر قلیان و کوزه های قلیان فقط صورت می گرفت و در آن دوان دیگر از اوج این هنر خبری نبود و فقط در درباریان و خانه های اشراف ها و در دربار ناصرالدین شاه که از سرگرمی های خویش بود از این اثر بر قلیان خود بهره می جستند.گاهی علاوه بر قلیان این خانواده های غنی از کمربند، آفتابه لگن ، گلاب پاش، گوشواره، اشکدان ، قوطی سیگار هم از این هنر استفاده می شد.

 

هنرمندی به نام شکرالله صنیع زاده که بسیار در میناکاری برجسته یود در دورانی که این هنر از بین رفته بود بعد از دوره قاجار آن را با راه اندازی کارگاه مینا کاری تا حدودی احیا کرد و امروزه فرزندان این هنرمند برجسته و شاگردانی که این هنرمند تربیت کرده از جمله غلامحسین فیض اللهی و حسین هنردوست، مهدی غفاریان، برادران نعمت اللهی، محمد علی فرشید، ابراهیم زرقونی هم به سبک استاد صنیع زاده هنرنمایی میکنند.

 

از این هنر مینا کاری کتابهایی نگاشته شده که یکی از این کتابها که خودنمایی می کند کتاب "بررسی هنر ایران" که به تالیف پرفسور آرتور پوپ که خاورشناس آمریکایی است که آورده شده که میناکاری هنری درخشان آتش و خاک است که تجلی این هنر در سده 4تا6 است این هنر1500سال پیش از میلاد مسیح دیده شده است .در کتاب گردشگر فرانسوی به نام ژان شاردن به این هنر بدین صورت بیان شده که هنر میناکاری در ایران بیشتر در ایران خودنمایی می کند تا دیگر نقاط جهان و به خصوص در دوران صفویه که در اصفهان روی قطعه ای از پرندگان و حیوانان با زمینه ای از گل و بته با رنگ های اصلی سبز ، زرد ، قرمز بکار برده میشود.

نویسنده ای دیگر به نام لئوبرنوستین و اروین مرگولیس که محقق درباره این هنر بدین گونه توصیف کرده است که اثر مینا کاری به دوران پیش از حکومت غازان خان و ایلخان مغول هیچ اثری از آن نیست و این هنر را منتسب به دوران اشکانیان و ساسانیان می دانند.

درباره هنر میناکاری علاوه بر کتابهای که در بالا ذکر شده ، کتابی در سال 1356به تالیف درآمده به نام"جغرافیای اصفهان" که در مورد میناکاران برجسته سخن به میان برآورده است که آقا علی نقاش که مانند پدرخویش آقا باقر میناکار و نقاشی برجسته بشمار می آید که در دوران محمد شاه قاجار فوت کردند و استاتید دیگری که در این خطه نصف جهان بوده اند به نام های محمدباقر ، میرزا بابا و احمد بوده است .

اصولا برای خلق میناکاری به چندین روش می توانیم تقسیم بندی کنیم که یکی از میناکاری ها مینای خانه بندی با زمینه برجسته و مینای نقاشی هستند و اما برای خلق میناکاری برجسته بدین صورت انجام می دهند که نقش نگار را روی این اثر خلق می کنند با شکافی که در آن رخ می دهد با رنگ ها در این شکاف پر میشود که در نهایت با قرار دادن در کوره در دمای بالا این اثر برای استفاده آماده می شود.

برای خلق مینای بسیار قدیمی به نام  خانه بندی یا مینای سیمی  از مفتول نازک استفاده می کنند.ولی برای خلق مینای نقاشی که در اصفهان بسیار طرفدار دارد طرح های میناکاری شده به روی لعابی بصورت شفاف در آن بکار می ببرند.

از ابزارمیناکاری می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
ورقه، هاون، ماده آبگینه ای مینا، کاغذ کپی، چکش، سندان، گیره، اره کمانی و اره فلز بر، قیچی فلز بر، قلم مو، رنگ، کوره، مواد شیمیایی همچون سیلیس، کربنات، سدیم، پتاسیم، آهک و قلع و سرب