گلیم بافی چیست ؟

گلیم بافی یکی از زیباترین هنرهای دستی ایران به شمار می رود ، واژه ی گلیم برگرفته از لغتی ترکی که معنای پشم و مو است ، البته با نام جاجیم از زبان ارمنی به معنای پشم گوسفند نیز قابل قیاس می باشد . گلیم در فرهنگ معین : نوعی فرش بافته شده از پشم و در فرهنگ دهخدا : پوششی از موی گوسفند و بز تعریف می شود .   برای خرید صنایع دستی اصفهان کلیک کنید

 

گلیم چیست و طرح های گلیم بافی ازچه برگرفته شده اند ؟

گلیم بافتی بدون پرز که از تار و پود تشکیل شده  و مانند قالی گره و پرزهای بلند ندارد . جنس اصلی گلیم پشم گوسفند یا بز است . مرغوبیت گلیم به نوع نخ به کار رفته در آن بستگی دارد به این صورت که هر چه نخ به کار رفته شده در بافت گلیم لطیف تر و نازک تر باشد گلیم مرغوب تر است .
به همین دلیل اگر در گلیم بافی ازپشم مرینوس و یا کرک استفاده شود کیفیت گلیم بالاتر می رود . هنر گلیم بافی در مکان هایی که  شغل مردم دامپروی بوده رونق داشته مثل کشورهای ترکیه ، ترکمنستان ، نپال و تبت .
عوامل جغرافیایی در پیدایش طرح های گلیم بافی نقش زیادی داشته اند ، مردمان هر منطقه با توجه به میزان خلاقیتشان گلیم بافی را در طرح های مختلف انجام می دادند که در واقع تمام طرح ها برگرفته از ذهنشان بدون نقشه ی طراحی شده از قبل می باشند . گلیم بافی در اصفهان نیز برگرفته از ذوق وهنر هنرمندان اصفهانی است .
مثلا نقش هایی شبیه خورشید که به اصلاح گل خورشید نامیده می شود و نشان از برکت خاک و باروری خاک دارند و یا حاشیه دوزی که نمایانگر حرکت سیار آب رود خانه می باشد ، بته جقه هایی که پشت به هم هستند نشان دهنده ی قهر و بته جقه هایی که رو به هم اند نشان دهنده ی صلح و آشتی است .

گلیم بافی در اصفهان نیز یکی از صنایع دستی اصفهان است که نقشه گلیم برگرفته شده از ذوق و هنر هنرمندان این رشته می باشد ، و همچون صنایع دستی دیگر امروزه طرفداران 

زیادی دارد که خانه های مدرن خود را با این فرش سنتی تزیین می کنند . اگر شما نیز به علاقه مند به هنرهای دستی هستید جهت خرید آنلاین صنایع دستی کلیک کنید . 

تاریخچه ی گلیم بافی در ایران

انسان ها همواره در صدد بودند با ساخت وسایلی زندگی را برای خود راحتتر کنند . بعد از اینکه به دامپروی روی آوردند تصمیم گرفتند از پوست و موی دام ها نیز استفاده کنند . بعد از گذشت مدت زمانی با اختراع لوازم نخ ریسی پشم گوسفندان و بزها را ریسیدند و بافتن آنها به تهیه ی انواع گلیم و پارچه پرداختند .
کهن ترین زیراندازی که باستان شناسان کشف کردند قالی پازیریک نام دارد که هفتاد سال پیش در دره پازیریک در سیبری پیدا شده است ، عمر قالی پازیریک را ۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح تخمین زده اند و در حال حاضر در موزه آرمیتاژ سن پترزبورگ به نمایش گذاشته شده است .
اما تاریخ شناسان ایرانی ، هنر گلیم بافی را به خیلی قبل تر از این تاریخ نسبت می دهند ، در دوران هخامنشیان از پشم گوسفند زیرانداز هایی بافته می شده که نمونه هایی از آنها در دسترس نیست . قدیمی ترین پارچه ی پیدا شده عمر شش هزار ساله دارد و مربوط جنوب شرقی دریای کاسپین است .

 

قیمت گلیم

هرچقدر گلیم سبکتر باشد مرغوب تر است و نمایانگر این است که در بافت آن از تار و پود ظریفتری استفاده شده است . قیمت گلیم بسته به سلیقه ی بافنده ، مواد اولیه ، طرح و رنگ گلیم متفاوت است .

 

انواع بافت گلیم 

گلیم بافی در شکل های مختلف صورت میگیرد :
1-    ساده
2-    متعادل
3-    چاکدار
4-    بندهای دور گرد
5-    دم چاچله ای و دم پیچی
6-    بافت دو پیچی
7-    بافت دو پیچی
8-    بافت پود خمیده و پود اضافی
9-    تارنما
10-    پود نما
11-    جاجیم 
12-    سوماک
کاربرد های هنر گلیم بافی در اصفهان

 

از گذشته تا امروزه بیشترین کاربرد بافته های دست بشر زیرانداز بوده و همچنین به عنوان پوشش اسب استفاده می شده است. گلیم خاصیت درمانی نیز دارد. چون در گلیم بافی از الیاف طبیعی استفاده می شود که می تواند الکتریسیته ساکن را از بدن انسان جدا  کند. و همچنین از ترک خوردن پا جلوگیری میکند .

انواع گلیم

گلیم ها به تناسب منطقه ی جغرافیایی خود در جنس نخ و نقش و طرحشان متفاوتند . گلیم بافی در اصفهان و همینطور در ایران تنوع زیادی دارد که باعث شده گلیم نام های زیادی به خود بگیرد.
1-    گلیم ایل شاهسون
2- گلیم لری
3- گلیم هرسین
4- گلیم خمسه
5- گلیم بلوچ

 

اجزای دار گلیم بافی :

             1- گوه
2-    گله
3-    هاف
4-    وسایل تنظیم
5-    نیمکت یا تخته

 

ابزار گلیم بافی:

1-    دفه
2-    پنجه
3-    قیچی
4-    قلاب
5-    سوکه

اساتید گلیم بافی

مردمان روستایی و ایل نشین ایرانی اساتید برجسته ی گلیم بافی هستند .در روستاهای ایران اکثرا بانوان مسئول بافت زیر انداز و رواندازها را بر عهده داشتند و روشن است که این همه زیبایی درنقش ها از ذهن زیبای زنانی با روح بزرگ  گرفته شده است . اما امروزه گلیم ها در کارگاه های فرش و گلیم بافی بافته می شوند؛ که نیاز به توجه و حمایت دارد. گرچه در دنیای امروز نیز گلیم جای خود را در خانه های مدرن ایرانی بین لوازم لوکس  باز کرده است .

 

آموزش گلیم بافی در اصفهان

کلاسهای آموزشی صنایع دستی اصفهان در بخشی با نام کلاس های  آموزشی  گلیم بافی با حضور استاد برجسته ی این هنر فتحعلی قشقایی در مجموعه ی هنری فرشچیان اقدام به  آموزش گلیم بافی در اصفهان کرده است و علاقه مندان زیادی جهت یادگیری این هنر و کار آفرینی در این زمینه مشغول به یادگیری هستند و از این طریق به معرفی شغل گلیم بافی در اصفهان پرداختند .