زری بافی در اصفهان

در زمان حکومت صفویان خصوصا بعد از پایتخت شدن اصفهان بهترین  اساتید  در زمینه ی  زری بافی اصفهان  مشغول  به  فعالیت  شدند . استاد کاران  زری باف  درون  کارگاه های مجهز به  نام کارگاه  شاهی به آموزش زری بافی و تولید  پارچه های  زر زیبا  مشغول شدند .

قدمت صنعت زری بافی درایران

 به دوران پیش از اسلام باز می گردد ، اما در دوران صفویه زری بافی اصفهان توسعه پیدا کرد و تعداد زیادی از مردم  به تولید پارچه زری باف اشتغال داشتند. نمونه های عالی از زری بافی دوره صفویه موجود است .
جهت خرید آنلاین صنایع دستی اصفهان کلیک کنید .
با گذشت زمان و با ورود نخ و پارچه ی خارجی ؛ صنعت زری بافی رو به افول رفته بود . اما مجددا دردهه های اخیر توسط دولت احیا شد در نتیجه ی آن کارگاه مخفل بافی و کارگاه زری بافی مجهز در اداره ی هنرهای زیبای اصفهان پایه گذاری شد .
زری به پارچه ای می گویند که ساخته شده از زرین و طلایی است ، پس می توان گفت هنر زری بافی عبارت است ازبافت پارچه های زربفت ، پارچه ای که پود آن از طلاست . در هنر زری بافی  پارچه با نقش و نگار سنتی و تار و پودهایی از گلابتون و ابریشم با دستگاه سنتی زری بافی بافت می شود .
مواد اولیه در صنعت زری بافی  ابریشم طبیعی می باشد ٠ مراحل زری بافی عبارت است از نقشه بندی ، چله کشی ، گذراندن ابریشم از وردها و شانه ها . 
جهت آشنایی بیشتر با مراحل زری بافی کلیک کنید .

دستگاه زرباف 

دستگاه زری بافی به سبک ساده و قدیمی و از ابزارآلات چوبی است . زری بافی سابقه طولانی و تاریخی دارد ٠ به نقل از پژوهشگران در دوران  هخامنشیان استفاده از پارچه های لطیف و لباسهای فاخر رواج پیدا کرده بود و در این دوره  پرده های الوان ایرانی که از نخ گلابتون بافته می شدند در دنیا شهرت داشتند . و رومی ها همه ساله  مبالغ قابل توجهی را  برای خرید زری های ایرانی خرج می کردند . 

پارچه زرباف

پارچه های زربفت بسیار زیبا در کلیساها و موزه های اروپا از دوران ساسانیان  موجود است ٠بعد از اسلام وخصوصا در دوره سلجوقیان  نقوش اسلامی و ساسانی تلفیق شدند و خط کوفی در کناره ی پارچه ها ترویج پیدا کرد .
در دوران مغول هنر زری بافی  به سمت نابودی رفت ، اما مجددا با روی کار آمدن تیموریان  این هنربه اوج رسید . در دوران صفویه و بعد از پایتخت شدن اصفهان ، زری بافی نیز مانند هنرهای دیگر مورد توجه جدی قرار گرفت . 
در این دوران بهترین استادان زرباف به شهراصفهان دعوت شدند٠ استادکارن زری باف در کارگاههای مجهزی  به تولید پارچه های زری باف و تربیت شاگردان مشغول شدند٠ بعد از مدت زمانی اندک کارگاه های زری بافی در اصفهان و شهرهای دیگر مثل یزد و کاشان گسترش پیدا کردند .

زری بافی چیست ؟

زری بافی اصفهان  در این دوره با طرح های متنوع و رنگ های گوناگون به بالاترین سطح خود رسید . نقوش زری بافی طرح های بسیار زیبایی از تصاویر پرندگان ، حیوانات ، درختان ، گل و گیاه ، گل و مرغ اسلیمی و ختائی بودند ؛ بافته ها با خط نسخ و نستعلیق تزئین می شدند  و در مقابر و اماکن مقدسه قرار می گرفتند .
پارچه های زربافت اصفهان در دوره ی  صفویه به سلاطین و رهبران و سفرا هدیه می شده و به کشورهای اروپایی نیز صادر می شده است  ، در این دوره صنایع دستی ایران از جمله زری بافی اصفهان خریداران و علاقه مندان  بسیاری بدست آورد٠
بعد از دوران صفویان به دلیل تقلیدهایی که ازغرب شد ، هنر زری بافی به سمت افول رفت . تا اینکه در سال 1309 کارگاه زری بافی با ریاست استاد حبیب الله طریقی و استاد طاهرزاده تاسیس شد . درحال حاضر در اصفهان کارگاه زری بافی میراث فرهنگی و همینطور کارگاه گلابتون سازی و زری بافی هنرهای زیبا در اصفهان به کار خود ادامه میدهند .

 

 

 آموزش زری بافی

امروزه از اساتید هنر زری بافی نیز همانند هنر های دیگر ازجمله هنر قلمکاری جهت تدریس در دانشگاه استفاده می شود . واستادان صنعت زری بافی  تجربیات گرانبهای خود را به دانشجویان انتقال می دهند .
زری بافی از پرپیشینه ترین صنایع دستی ایران است که باعث افتخار هر ایرانی است . در نقوش برجسته ی شوش ، تخت جمشید و پاسارگارد می توان نقش هایی را در حاشیه ی لباسشان دید که نمایانگر این است که لباس پادشاهان و در باریان از پارچه زربفت بوده و همچنین در یقه ی لباس هایشان قطعه ی طلا به اشکال مختلفی مثل مرغ ، شیر ، گل پنج پر می دوختند.

 

قرن هاست که پارچه های زری باف ایران برای کلیساها و دربارهای دنیا ، از توکیو تا لندن تولید می شود . پارچه زربافت ایرانی در موزه های بزرگ دنیا نگهداری می شود و نیاز است که ارزش بشتری برای این هنر قائل شویم .
در تاریخ 2000 ساله ی قدمت زری بافی ایران ، امروزه هنر زری بافی در بدترین شرایط خود قرار دارد . امروزه علاوه بر اینکه تعداد دستگاه های زر بافت در مقایسه با دوره های قبل بسیار کمتر شده است بلکه مورد بی مهری و عدم توجه نیز قرار گرفته است . در صورتیکه در دوره های قبل هنر زری بافی نیز همانند نگارگری ، سفال ، قلمکاری دارای ارزش بوده و به آن توجه می شده است .
 ازدلایل نابودی هنر زری بافی می توان به آکادمیک نبودن آموزش زری بافی ، دسترسی نداشتن به مواد اولیه مرغوب، عدم انتقال هنر اساتید، حجیم بودن دستگاه های نساجی، و عدم حمایت دولت از زری بافی است .