سرمه دوزی چیست  ؟ 

سرمه دوزی روی پارچه های نفیس به صورت دوخت انواع ملیله فلزی انجام میگیرد که با عنوان ملیله دوزی و ترمه دوزی نیز معروف است . سرمه دوزی هنری اصیل و زیبا است که اوایل ازجنس طلا ونقره بوده اما به مرور زمان به دلیل بالا بودن هزینه ها مصنوعات آن تغییر کرد . از عناوین ترمه دوزی و ملیله دوزی نیز به جای سرمه دوزی استفاده می شود .

سرمه دوزی در اصفهان 

سرمه دوزی  اصفهان در گذشته جهت تزیین پرده های مجلل ، رو رختخوابی ، حاشیه روسری و لباس و سر آستین ها استفاده می شده است اما امروزه موارد مصرف آن افزایش یافته است . جهت خرید آنلاین صنایع دستی کلیک کنید .
سرمه یا همان ملیله فلزی از الیاف نقره و طلا تهیه می شود . سرمه دوزی  به شکل ملیله دوزی از زمان ساسانیان و هخامنشیان رواج پیدا کرده و  سرمه دوزی  اصفهان در دوران صفویان به اوج خود رسیده است .
سرمه دوزی  اصفهان امروزه با الیاف بدل از طلا و نقره تهیه می شود و به  همین دلیل مورد استفاده ی بسیاری از مردم قرار گرفته است . سرمه دوزی روی مخمل  و  سرمه دوزی روی حریر نیز انواع دیگری از سرمه دوزی  اصفهان است .

طرح سرمه دوزی  

طرح سرمه دوزی انواع بته جقه است که شبیه طرح روی پارچه های ترمه است ، طرح های دیگری ازجمله گل های عباسی و گل وبته نیز هست و همانند گلدوزی محدودیتی در طرح ندارد . مراکز سرمه دوزی در ایران شهرهای یزد ، کاشان ، تهران و اصفهان است .

 

وسایل سرمه دوزی   

پارچه های مخمل ، ترمه و کتان ؛ انواع نخ های سرمه ، سوزن با شماره های مختلف ، نخ دوخت در خیاطی ، چهارچوب برای محکم نگه داشتن پارچه ، دستگاه کمان ، پنبه و صابون خیاطی از وسایل سرمه دوزی در اصفهان هستند .
پارچه ترمه از نوع اصل و یا گاهی مشابه به عنوان زمینه کار در این نوع سوزن دوزی استفاده می شود . دلیل انتخاب ترمه برای تهیه این سوزن دوزی این است که در دوران قاجار و صفویه از این نوع پارچه در تهیه ی لباس زیاد  بهره می بردند .
 نمونه هایی  از سرمه دوزی  اصفهان و دیگر نقاط ایران در موزه ها نگهداری می شود . پارچه ی سرمه دوزی باید مقاومت و ضخامتش به اندازه ای باشد که تحمل سنگینی سرمه را بعد از دوخت داشته باشد و دچار چین و چروک نشود .
به همین دلیل ترمه هایی که ضخامت زیاد ندارند را با دوخت آستر در پشت آن ضخیم تر می کند . در سرمه دوزی علاوه بر ترمه از پارچه های دیگرمثل مخمل و کتان نیز استفاده می کنند.

نخ سرمه دوزی 

مواد اولیه و اصلی در سرمه دوزی نخ سرمه می باشد که این نخ با بهره گرفتن از طلا و نقره و یا آلیاژهایی دیگر به شکل لوله ی محکم و یا به صورت چهار گوش تابیده می شود . نخ مخصوص سرمه دوزی حالت ارتجاعی دارد .

 

قدمت  سرمه دوزی  اصفهان

دوره ی  اشکانیان  دوره ی  رواج  هنر سرمه دوزی  است  که  در این  دوره  یکی از اقلام صادراتی ایران را تشکیل می دهند و یکی از هنرهایی که  موجب حیرت اسکندر مقدونی شده بود همین هنر بوده است در دوره ی ساسانی نیز هنر سرمه دوزی ادامه پیدا کرد  و توسط هنرمندان ایرانی برای تولید پرده خانه خدا به نهایت درجه ی شکوفایی خود رسید . 
جایگاه اول هنر سرمه دوزی اصفهان می باشد  و از لحاظ  دوخت های سنتی که گرفته شده  از ملیله دوزی است  و قیمت های  پارچه ترمه  و سرمه  در بین علاقمندان ایرانی  جای  خود را باز کرده است .  
 

طرح سرمه دوزی 

طرح های  سرمه دوزی  شامل  : انواع گل هاي گلداني و صحرايي و حاشيه اي و جناغي ، حرابي، محرماتي راست و كج ، انواع  بته جقه ، سروي ، انواع گل بادامي ، انواع كلمات و خطوط  خصوصا  خطوط  دیوانی ، پرندگانی مثل طاووس ، طرح های حیوانی و انسانی ، طغرايي ، معمايي ، مثني ، ديواني ، گلزار، ختایی و اسلیمی ، جغد ،  ستاره ها ، انواع میوه ، خوشه هاي انگوري و كتيبه اي و .... می باشند . 

موارد استفاده ی سرمه دوزی متنوع اند مثل رومیزی ، رو کوسن ، بقچه سوزنی ، مسواک ، قیچی ، سرمه دان ، پرده های نفیس ، تزیینات دور یقه ، سفره های قند ، کیسه ی پول و کمربند ، سجاده ، جهیزیه عروس و .... می باشد .اگر از علاقه مندان به هنر سرمه دوزی هستید جهت آشنایی بیشتر با مراحل سرمه دوزی کلیک کنید .