میناکاری در اصفهان
میناکاری چیست ؟
میناکاری یا میناسازی هنر تلفیق فلزات با رنگ ها است که با سابقه ی پنج هزارساله که جز صنایع دستی اصفهان محسوب میشود. میناکاری بر روی طلا ،نقره ومس انجام می شود اما امروزه بیشتر بر روی مس به عمل می آید . مزیتی که طلا نسبت به نقره ومس دارداین است که فلزی است که به هنگام ذوب شدن مینا اکسید نمی‌شود به همین دلیل میتوان طرح ها راباجزییات کاملترودقیق تر روی مینا ایجاد کرد درحالیکه روی نقره ومس بااین کیفیت شکل نمی پذیرد.
ترکیب اکسید های فلزات درمجاورت حرارت بالای 850 درجه ی سانتی گراد با چندگونه نمک باعث شکل گیری مینا دررنگ های مختلف در طول زمان وبر اساس دما می شود. کانون تولید مینا درایران شهراصفهان است واساتید برجسته ای درآن مشغول به فعالیت می باشند.
جهت خرید آنلاین صنایع دستی کلیک کنید .
واژه میناکاری
میناکاری :نقاشی و تزیین روی فلزاتی همانند طلا، نقره و مس با رنگهای لعابدار مخصوصی که تحت دمای بسیاربالا پخته و ثابت شود.
قدمت میناکاری
میناکاری هنری با پیشینه ی پنج هزارساله ترکیبی از آتش و خاک است آمیخته شده باهنر نقاشی که باعث پدید آمدن نقوش زیبا می شود.براساس مستندات موجود و به گفته برخی کارشناسان این هنر درایران شکل گرفته وسپس به کشورهای دیگر رفته است . البته در اروپا آثاری باستانی یافت شده که پیشینه‌ای بسیار طولانی دارند. جهت نمونه شش انگشتر طلا مربوط به سیزده دهه پیش از میلاد در قبرس پیدا شده که نمونه‌ای از میناکاری مرصع می‌باشند.همینطور مجسمه معروف زئوس که در یونان پیدا شده وقدمت آن مربوط به پانصد سال پیش از میلاد میباشد.
اوج هنری میناکاری به دوره سلجوقیان برمیگردد که درآن زمان تهیه ظروف برنجی و میناکاری مرسوم بوده است و این آثارتولیدشده در ایران به کشورهای همسایه نیز فرستاده میشده است. نمونه ی ارزشمند این دوره «سینی آلب ارسلان» است که نمونه ای زیبا از میناکاری بر روی نقره است وامروزه در موزه صنایع ظریفه بوستون نگهداری میشود. این اثر توسط استاد حسن کاشانی ساخته شده و نام ایشان با خط کوفی بر روی آن حک شده است.
درموزه ی هنرهای اسلامی برلین ودر موزه متروپولیتن نیویورک نمونه ای ازبشقاب های ساسانی نگهداری می شود که ازآثارباستانی میناکاری می باشند.درموزه های آرمیتاژسن پترزبورگ وموزه های فرانسه وانگلیس نیز آثار دیگری ازمیناکاری ایرانی دیده می شود.
انواع میناکاری
مینا ازلحاظ روش تولید به دودسته تقسیم میشوند:
1-مینای خانه‌بندی
شیوه ای قدیمی که بااستفاده از مفتول های بسیار نازک تهیه میشود.این مفتول ها دراشکال مختلف روی یک قطعه کارقرارمیگیرند و بوسیله ی یک لعاب شیشه ای روی آن پوشانده می شودسپس داخل کوره تحت حرارت 1000درجه قرارمی گیرد ومفتول ها به قطعه جوش میخورند.دراین مرحله بوسیله رنگ های مخصوص میناکاری روی سطح کار پرمیشود بعد ازهموار شدن سطح کار به مدت 3دقیقه درکوره بادمای 1000درجه قرار میگیرد وبه مرحله ی نهایی میرسد.
این نوع میناکاری دراصفهان وتهران رایج بوده امادرحال حاضرتنها کارگاه آموزشی برای این نوع میناپژوهشکده ی میراث فرهنگی است. نمونه ای ازمینای خانه بندی «مینای سیاه» می باشد که به «مینای صائبین» نیز معروف است.این نوع میناکاری عمدتا در نواحی جنوبی کشور بویژه اهواز صورت میگیرد.
2-مینای نقاشی
دراین روش ابتدا استادی مسگرشی مربوط روبا طرح موردنظر میسازد سپس توسط اساتیدمینا کار روی آن بالعاب سفید رنگ میخورد این مرحله سه تا چهاربارانجام می پذیردو هربار برای اینکه رنگ لعاب ثابت شود درکوره تحت حرارت 700درجه قرار میگیرد.سپس روی آن نقاشی میشود ودوباره درکوره قرارمیگرد تادردمای 400تا 500درجه پخته شود ورنگ ها به شکل مورد نظر در آیند.رنگ هایی که درگذشته استفاده میشده رنگ های معدنی وگیاهی بودند اماامروزه اغلب از رنگ ها ی شیمیایی استفاده میشود.
شفافیت مینا هم به دلیل وجود اکسیدقلع میباشد.
رنگهایی که در میناسازی بکار می‌روند:
رنگهای گیاهی که در چیت سازی نیزبکار می‌رود.
رنگهای معدنی که در نقاشی و میناکاری استفاده میشدند.
ورنگهای فلزی که روی شی کار میشود.
آثار میناکاری شده
میناسازان آثار متنوعی را تولید می‌کنند که رایج ترین آن عبارتند از :
گلدان،کاسه،قاب عکس،بشقاب و تابلوهای میناکاری شده که باطلاکاری ،خاتم کاری ،مینیاتور و جواهرسازی ترکیب میشوند.
ضریح های میناکاری شده درحرم امامان شیعی ومکان های مذهبی
اشیای تزیینی مثل جعبه‌های آرایش زنانه، جعبه‌های خاتم‌کاری و میناکاری، سرویس چایخوری و شربت خوری، قلیان، جعبه قرآن، زره، آیینه، قلمدان، کمربند، حبابهای میناکاری، گلاب پاش، آلبوم و.....زیور آلات زنانه
ابزار مورداستفاده درمیناکاری:
ورقه هایی از جنس (مس ، طلا، آهن- نقره، ، ورشو، و برنج) که به دلیل اینکه چکشخواری بیشتری واکسید نشدن در دمای ذوب مینا به مراتب بیشتر از طلای ناب استفاده میشود.
اره کمانی و اره فلز بر
هاون
قیچی فلز بر
ماده آبگینه‌ای مینا
کاغذ کپی
قلم مویی
چکش
سندان
گیره
رنگ (گیاهی، معدنی یا فلزی) که در مینای اصیل میناهای رنگین پودر شده که دمای ذوب نسبتاً پایینی از مینای زیرین دارند.
کوره
سیلیس، کربنات، سدیم، پتاسیم، آهک و قلعوسرب هم ازموادشیمیایی مورد استفاده دراین هنرمی باشند.
روش نگهداری اشیا میناکاری شده
به دلیل اینکه نقوش مینا بوسیله ی لعاب شفاف پوشانده شده است، شستن با آب گرم و اسفنج آسیبی به ظروف نمی‌زند، اما بایستی از کشیدن اشیاء نوک تیز و برنده و ضربه زدن به آن خودداری کرد؛ چون ضربه زدن باعث پریدگی آن میشود. همچنین حرارت زیادهم برخی ازرنگ های مینا راازبین میبرد.
برای خرید آنلاین میناکاری اصفهان کلیک کنید.
جهت خرید صنایع دستی اصفهان کلیک کنید.
