معرق کاری اصفهان
معرق کاری چیست ؟
واژه ی معرق در واقع به معنای رگه دار بودن چیزی است،معرق کاری هنرکنارهم قرار دادن چوب های رنگی ومصالحی چون عاج، صدف و فلز و...است تا طرح موردنظر به دست آید.
هنر معرق چوب را می توان از زیباترین و ظریفترین هنرهای چوب و صنایع دستی ایران است. معرق کاری اصفهان در ایران جایگاهی ویژه دارد، بهترین و متنوع ترین آثار جهان در باب این هنر نزد ایرانیان است. این هنر درواقع ازکنارهم قرار دادن چوب درختان مختلف بارنگ ها و نقوش متفاوت بوجود می آید. برای خرید صنایع دستی اصفهان کلیک کنید
معرق چوب مطابق با دسته بندی از سازمان میراث فرهنگی کشورجزهنرهای صناعی زیر شاخه ی آثارچوبی ودرقسمت برش چوب قرار دارد. معرق از کنار هم قرارگرفتن و تلفیق چوب های رنگی طبق طرح ازپیش تعیین شده به دست می آید؛ به این معنی که درساخت اثرمعرق ، ماده اولیه چوب است، اما به وفور این هنر را به صورت تلفیقی با دیگر هنرها و یا با استفاده از مواد دیگرهم میتوان مشاهده کرد.
به عنوان مثال منبت ومعرق هر دوجز هنرهای چوبی هستند که می توان آنها را به طور مشترک در یک اثر استفاده کرد. در فرهنگ واژه معرق کاری به انگلیسی با کلمه Burl ترجمه می شود.
جهت خرید آنلاین صنایع دستی کلیک کنید.
مواد مورداستفاده درمعرق
خاتم کاری اصفهان ،صدف،فلز(طلا،نقره،برنج،مس)، عاج واستخوان ازجمله موادی هستند که درمعرق کاری استفاده می شوند.
کاربرد معرق کاری
معرق کاری را درآثار مختلف چوبی مثل تابلو، میز، صندلی، ساعت، بوفه، در، جعبه های تزیینی و هرگونه وسیله چوبی منحنی ومسطح به منظور جلوه بخشی به آثار چوبی میتوان به کاربرد.
انواع معرق کاری
معرق کاری روی چوب درواقع در آمیختن چوب های مختلف درکنار هم به شکلی ست که طرحی زیبا بوجود می آید.معرق کاری درواقع هنر کنارهم قرار دادن تکه چوب های کوچک رنگی کنارهم است وسپس ایجاد نقش مورد نظرروی آن بااستفاده ازرنگهای طبیعی چوب می باشد.
علاوه بر معرق کاری چوب ، معرق کاری ساده ،معرق کاشی، معرق سرامیک، معرق سنگ و معرق چرم نیز وجود دارد که ازلحاظ کلی شبیه هم اند اما هرکدام ریزه کاری وزیبایی خاص خود رادارند.
تاریخچه ی معرق کاری
به دلیل اینکه چوب از مواد نسبتا ناپایدار و کم دوام طبیعت است، آثارچوبی ساخته شده در طول زمان بر اثر حوادث و عوامل مختلف از بین رفته اند و یا آنکه کسی به فکر نگهداری و جمع آوری آثار دست ساز چوبی نبوده است. به همین خاطر، هیچ گونه آثار چوبی مشخصی از دوره های مختلف تاریخی، برجای نمانده است . با این حال محققان زمان های متفاوتی را به عنوان مبدا برای معرق چوب در نظر می گیرند.
گفته می شود معرق چوب الهام گرفته ازمعرق کاشی است وزمانیکه صنعت کاشی شروع به افول کرده ،معرق چوب شروع به رشد کرده است. معرق کاري درزمان ایلخانیان پدیدار شد ودرعصرتیموری به اوج شکوفایی خود رسیده است .یکی از آثار تاریخی و زیبای آن زمان گنبد سلطانیه است.از دیگر نمونه های کاشی معرق می توان گنبد سرخ مراغه که یکی دیگر از آثار تاریخی زمان ایلخانیان است نام برد.
نمونه کاشی معرق گنبد سرخ مراغه است که در زمان ایلخانیان ساخته شد. یکی از نمونه های زیبای آن در دوران تیموری گنبد سلطانیه است.دیدگاه دیگری هم مبنی بر آینکه معرق کاری چوب، تکنیکی نیست که اشکال و انواع گوناگون معرق ازجمله کاشیکاری برگرفته شده باشد نیز وجود دارد. کسی که در زمینه معرق کار چوب فعال است باید نه تنها با چوب کار کرده و شناخت داشته باشد و بافت آن را بشناسد، بلکه بایستی تکنیکهای معرقکاری روی چوب را هم فرا بگیرد.
به نقل ازعده ای دیگرمعرق ازکشورهای هند،چین ومصروارد ایران اسلامی شده است.اینان معتقدند سه هزارسال پیش مصری ها جزء اولین کسانی بودند که به ارزش و فواید چوب پی بردند وبا چوب های معمولی وسایل موردنیاز خودرانظیر صندلی ،صندوق و....می ساختند وباروکش های مرغوب نظیرآبنوس وعاج آن راتزیین میکردند.
مورخ سال ۱۳۰۹ به خاطر آموزش وحفظ هنرهای ملی ایران و حفاظت از صنایع دستی ایران اولین کارگاه های سنتی توسط استاد گرانقدر حسین طاهرزاده بهزاد بنا شد. اولین موضوع آموزشی دایر شده کارگاه منبت کاری بود که زیر تحت سرپرستی استاد احمد امامی و پسرانش خلیل و علی بود .
در سال بعد یعنی ۱۳۱۰ رشته مشبک کاری و معرق چوب به کارگاه قبلی یعنی منبت کاری پیوست. این کارگاه توسط استادان معرق و منبت کار ازجمله؛ شهمیرزادی، احمد رعنا، زابلی، ویزایی، حاج غلامعلی و در سال ۱۳۷۰ توسط استاد کمال میرطیبی اداره میشده است. در حال حاضر این سمت در سازمان میراث فرهنگی به عهده استاد مولایی است.
قدیمی ترین اثرچوبی، در شهر سوخته زابل به دست آمد. این اثر یک شانه چوبی است که نقوش هندسی وگره برآن حک شده است. وقدمتی آن به هزاره پنجم قبل از میلاد برمیگردد. برخی معتقدندا که این شانه متعلق به مسافرانی خارجی بوده که از این شهر عبورکرده بودند، ولیکن براساس تحقیقاتی که روی این شانه شده روشن شده که طرح های موجود روی آن کاملا ایرانی است. برهمین اساس می توان گفت که ایران پایه گذار هنرمعرق کاری بوده است .
انواع معرق
معرق مشبك، معرق منبت و معرق خاتم ومعرق گره انواعی از معرق هستند که هرکدام زیبایی خاص خود را دارند.
1-معرق مشبک:دراین نوع ازمعرق ،زمینه کار مشبک بوسیله ی قطعات معرق پرمی شود.
2-معرق منبت:دراین روش تکه های برش داده شده ی معرق باسوهان فرم داده میشوند...بااین نوع ازمعرق طرح های برجسته هم میتوان ارائه داد.
3-معرق خاتم:دراین روش ورقه های خاتم رادربرخی ازقسمت های معرق کاری شده استفاده می کنند.برش ورقه های خاتم به صورت ساندویجی انجام می گیرد ،به این شکل که تکه ی سه لایه روی آن می چسبانند وسپس برش می دهند، بعد ازاتمام برش ورق سه لایه رامی توان ازخاتم جداکرد.
4-معرق گره:درمعرق گره،طرح گره باتتالیته هایی ازچوب معرق کاری می گردد،گاه نیز برخی به سلیقه ی خود آن را بامنبت کاری درهم می آمیزند وسپس به وسیله ی مغار وسوهان لبه های آنرا فرم می دهند.
برای خرید آنلاین معرق کاری به سایت آریالدر مراجعه نمایید .
جهت خرید صنایع دستی اصفهان کلیک کنید.
لینک های مرتبط :
