فرهنگ عامه مردم کرمان
قومیت مردم کرمان:
تاحدودی می توان گفت اکثر مردم استان کرمان مانند دیگرمناطق مرکزی ایران از قوم آریایی و فارس می باشند.اما در مواردی اقوام مختلفی خصوصا از اقوام وعشایرترک آسیای میانه و مغول در طی قرون گذشته به مناطق مختلفی از استان کرمان کوچ کرده اند. ودر ادوار گذشته نیزطوائفی از قوم بلوچ و همچنین تعدادی از عشایر لر ولک به استان کرمان مهاجرت کرده اند.که عمدتا در مواردی معدود هویت خود را از دست داده و قابل تشخیص نمی باشند و دلیل این موضوع معاشرت واختلاط آن ها با افراد بومی بوده است.
زبان و گویش مردم کرمان:
مردم استان کرمان به زبان فارسی صحبت می کنندو دارای لهجه کرمانی می باشند.و همچنین به دلیل مهاجرت اقوام مختلفی همچون لر، لک ، ترک وبلوچ در طول تاریخ به این استان موجب به وجودآمدن گویش ها و لهجه های متفاوتی در استان کرمان شده است.
فرهنگ بومی مردم استان کرمان
لباس محلی مردم کرمان:
پوشاک مردم استان کرمان شامل سه دسته محلی ‘بلوچی وزرتشتی می باشد.
پوشاک محلی زنان کرمان:
سرپوشهای زنان کرمان:
چارقد-پیچه- چادر دلاغ-شلیت-پیرن-پیراهن شش ترک-یل-پیراهن چین پیله
چارقد:پارچه ایست چهار گوش که آن را به صورت سه گوش تا میزنندو به وسیله سنجاق قفلی که معمولا افراد غنی از سنجاق قفلی هایی استفاده میکنند که به آن گویی های طلا یا سنجاق طلا آویزان می کنند به زیر گلو محکم میشود.
پیچه:این نوع سرپوش که از یال و دم اسب تهیه میشود مانند نقاب میباشد.پیچه به وسیله روبانی که در بالای آن دارد برروی پیشانی بسته شده وپشت سر گره زده میشود و روی آن چادر انداخته می شود.
چادر دلاغ:نام های دیگر چادر دلاغ چاقچور یا چاقشور می باشد.
شلوار مانندی است که از نوک پا تا کمر را می پوشاند پاییین آن تنگ و بالای آن گشاد است.چادردلاغ به صورت چادر عربی بدون آستین بوده که زیر آن شلوار می پوشیدند.
شلیت:نوعی دامن پرچین است که بالای آن مانند شلوار لیفه دار میباشد که دور کمر بسته می شود وشلیت روی شلوار پوشیده میشود.
پیرن:پیراهنی چین دارمی باشد که دارای یقه گرد وآستین های لوله ای یاپفی است.
پیراهن شش ترک:این نوع پیراهن در قسمت کمر تنگ و پایین تنه آن دوبرابر گشاد می باشدودارای آستین های بلنداست که سر شانه چین می خورد.
یل:این نوع لباس را دختران و زنان در فصل سرما تن می کنند.
پیراهن چین پیله:جنس آن کتان می باشد ودارای یقه گردوآستین های بلند است.
پای پوش های زنان کرمان:
ساغری-قندره-کفش های گیوه ای-گالش
پوشاک محلی مردان استان کرمان:
سرپوش ها مردان کرمان:
کلاه گرد نمدی-کلاه دوره ای(شاپو-کلاه پهلوی-عمامه-کلاه بافتنی(کاموایی)
تن پوش های مردان کرمان:
پیراهن -قبا -سرداری -جلیقه -شال کمر
پیراهن:لباسی است نسبتا بلند یا بالای زانو که از دوطرف حدود10cm دارای چاک می باشدویقه آن ساده وگرد است و از جلو یا سر شانه دکمه میخورد دارای آستین های گشادوبلند می باشدکه سرمچ آن یک چاک کوجک میخورد که برروی شلوار می افتدومردم عامه در هنگام کار این پیراهن را داخل شلوار می نمودند.
اشراف واعیان در قسمت یقه وسرآستین ها و پایین پیراهن را با نخ های رنگی روشن نقره دوزی می کنند وبانوارهای تزئینی آن را پراقدوزی می نمایند.
قبا:کتی بلند و بدون یقه ایست که وقتی آن را تن می کنندیقه آن بصورت هفت یا مایل در می آمده است.که به وسیله چند دکمه بسته میشد.
پاپوش های مردان کرمان:
گیوه-ساغری-ارسی-زنگال-قندر-شاپسند
پا پیچ یا مچ پیچ:این پاپوش که حدودا50سال پیش در بین مردم کرمان رایج بود به چز نظامیان که همیشه استفاده می کردندعامه مردم در کشاورزی یا شکاریا در زمستان استفاده می کرده اند.
مچ پیچ:مچ پیچ ها که از جنس گارچه های ابریشمی یاپشمی هستندبه عرض حدودا10cm وطول حدود4cm بوده است واز مچ پا تا خم زیر زانو پیچیده می شود.
لباس نوزادان کرمانی:
سرپوش های نوزادان کرمان:
دورگوشو:پارچه ای است سه یا چهار گوش که سر نوزادان را به وسیله آن می پوشاندند.
چارقدو:روسری های چهار گوش کوچک
کلاه چینو:کلاهی که دور تا دور آن با پارچه دیگری چین می خورده و به وسیله دوبند زیر گلو بسته می شود.
لچک:روسری های سه گوش
شمیلوی کلاه دار:نوعی شنل کلاه دار می باشد از جنس مخمل یا پارچه های پشمی که جلوی پیشانی کلاه دارای چین بوده است و به وسیله بندی زیر گلو بسته می شود.
غذاهای محلی استان کرمان:
زیره کرمان:
همانطور که می دانیم زیره یکی از معروف ترین ادویه های استان کرمان است که به دلیل مرغوبیت آن در کل ایران معروف می باشدو در کرمان از این ادویه در بیشتر غذاها استفاده می شود.
ویکی دیگر از ماده های غذایی که در این استان به وفور دیده می شود کشک است و میتوان گفت کرمانی ها طرفدار صددرصدی کشک هستند.
آبگوشت های استان کرمان:
آبگوشت متنجبه-آبگوشت بزقرمه-آبگوشت زیره-آبگوشت بادمجان وکشک
آش های استان کرمان:
آش آماج-آش گندم شیر-آش روزه-آش رشته کرمان
خوراک های استان کرمان:
آب گرمو-کشک کله جوش-عدسی چغندر
شیرینی های سنتی استان کرمان:
شیرینی های محلی استان کرمان مناسب عید نوروز
برشتوک:که مواد تشکیل دهنده آن آردنخودچی-پودرقند-آردگندم-پودرهل-پودرکاکائو-روغن جامدیاکره می باشد.
کلمپه:که مواد تشکیل دهنده آن خرما-گردو پودر سده-پودر هل و دارچین می باشد.
کماچ سهن:که مواد تشکیل دهنده آن آردسمنو یا آرد سن-آردگندم یا آرد سفید-روغن جامد آب کرده-مایع خمیرترش-ادویه کماج سهن-آب می باشد.
ادویه کماج سهن خود شامل جوز هندی-زنجبیل-قلمفور-هل و دارچین است.
نون پر:که مواد تشکیل دهنده آن آردسفید-روغن جامدقنادی-پودر قند-تخم مرغ-اسانس یاوانیل-مارمالاد یا بریلو یا ژله
موسیقی های محلی استان کرمان:
موسیقی های استان کرمان به چندگروه که در ذیل اشاره شده است تقسیم می شود.
1)موسیقی بومی و عشایری
2)موسیقی قلندری و خانقاهی
3)موسیقی مذهبی
4)موسیقی ساربانی
5)ترانه های رایج در شهر کرمان
6)موسیقی قالیبافخانه
7)موسیقی روزنامه
8)لالائی
9)ترانه های کودکان
آب و هوای استان کرمان:
تنوع آب و هوایی استان کرمان به دلیل شرایط خاص اقلیمی مورد توجه قرار میگیرد.واین شرایط اقلیمی دلیلی است برای اینکه در مناطق شمال وشمال غربی استان کرمان آب و هوا خشک ودر جنوب و جنوب شرقی گرم و مرطوب .در جنوب غربی و مرکز سرد و کوهستانی می باشد.
سوغات استان کرمان:
سوغات استان کرمان بسیار متنوع است چرا که از انواع غذاهای سنتی شیرینی های محلی وانواع محصولات کشاورزی مانند انواع داروهای گیاهی وپسته گرفته تا انواع صنایع دستی از جمله پته دوزی وقالی می باشد.
درادامه به تعدادی از سوغاتی های استان کرمان اشاره خواهیم کرد:
فراورده های غذایی:کلمپه-کماچ سهن-قطاب-قاووت-فالوده
محصولات کشاورزی و داروهای گیاهی:زیره-پسته-گردو-خرما-مرکبات
برای آشنایی با صنایع دستی کرمان کلیک کنید.
لینک های مرتبط :
خرید صنایع دستی اصفهان در کرمان