مینا کاری هنری با پیشینه ای در حدود 5 هزار سال است که برای زیبایی بخشیدن زیورآلات و ظروف مختلف استفاده می شده است .
به گفته برخی کارشناسان وپی تطبیق دادن مینا کاری های بیزانس با آثار ایرانی، این هنر در ایران شکل گرفته وسپس به دیگر کشورها رفته است .
مینا کاری به لحاظ روش تولید به دسته تقسیم می شود
1: مینا خانه بندی
2: مینا نقاشی
1: مینا خانه ، بندی شیوه ای قدیمی است که به "مینا ی سیمی" نیز معروف است از منقول های بسیار نازک استفاده می شود .
مفتول ها رابه شکل دلخواه در می آورند و با چسب روی قطعه کار قرار داد، با یک لعاب شیشه ای روی آن ها را می پوشانند .
سپس آن را در داخل کوره ای با وجود 1000 درجه حرارت قرار می دهند ، و مفتول ها به کار جوش می خورند .
در مرحله بعد رنگ های به خصوص مینا کاری را به شکل پودر است را به روی سطح کار پر می کنند .
بعد آنکه سطح کار یکسان و هموار شد آن را به مدت 3 دقیقه در داخل کوره ای با حرارت 1000 درجه قرار می دهند .
مفتول ها با برنجی بعد از قرار گرفتن در کوره سیاه می شوند و باید با اسید کاری رنگشان به حالت نخستین بازگردد .
مینا خانه بندی در اصفهان و تهران رایج بوده ، ولی در حال حاضر تنها کارگاه آموزشی مینا ی خانه بندی در پژوهشکده میراث فرهنگی است که این هنر آموزش می دهد .
"مینای سیاه" یک گونه از"مینای خانه بندی"به شمار می آید که به"مینای صالحین"نیز معروف است .
این شیوه میناکاری به طور عمده در جنوب کشور و به ویژه در اهواز انجام می شود .

2: مینای نقاشی چیست؟
روشی که امروزه در اصفهان مرسوم است به این صورت ، که نقش ها بر روی لعابی شفاف شکل می گیرد .
بدین منظور و برای مینا کاری، ابتدا استادی مسگر یا دواتگر می بایست که شیء مربوطه را بر اساس طرح مورد نظر بسازد و سپس استاد مینا کاری روی آن را لعاب سفید رنگ بدهد .
مرحله لعاب دهی سه یا چهار مرحله انجام می گیرد و هر بار نیز با قرار گرفتن در کوره با حدود 700 درجه گرما ، تا رنگ لعاب ثابت شود .
نقاشی های سه بعدی بی نظیر
شفافیت نیز از وجود اکسید قطع به دست می آید ، ولی در مینا منقوش که در زمان قدیم معمول بود و امروز استاد"علیرضا پروایی"در مینا کاری به کار می بندد. ابتدا ماده لعابین را از سیلیسین و زنگارهای فلزات بدست می آید به صورت گرد در آورده وبا قلم کدر می کند .
انگاه حرارت می دهند تا مینا کاری کدر به فلز جوش بخورد.
مینا کاری، مینا گر ی، یا مینا سازی هنری است که سابقه ای در حدود پنج هزار سال دارد و از صنایع دستی محسوب می شود.
امروزه این هنر بیشتر بر روی مس انجام می شود ولی می توان بر روی طلا و نقره نیز آن را به عمل می آورد.
طلا تنها فلزی است که به هنگام ذوب شدن مینا اکسید نمی شود . از این رو امکان اجرای طرح همراه با جزییات و با شباهت هر چه تمامتر بر روی مینا را ایجاد می کند در حالی که مینا های مسی و نقره ای چنین کیفیتی ندارند .
مینای کار شده بر روی طلا هنر صائبین ساکن شهر اهواز است و به طلای صبی شهرت دارد .
شکل گیری مینا نیز از ترکیب اکسید های فلزات و چند گونه نمک در مجاورت حرارت بالا"750 تا 850 سانتی گراد" می باشد کخ رنگ در طول زمان و بر اساس دما به وجود می آیند .
امروزه در ایران کانون تولید ظروف مینا کاری شهر اصفهان وجود دارد .
مینا کاری شهر اهواز می باشد و استادان بر جسته ای در تولید آثار مینا مشغول به فعالیت هستند .
مینا کاری هنری درخشان آتش و خاک است ، با رنگ های پخته و درخشان که سابقه ای آن به 1500 سال پیش از میلاد می رسد و ظهور آن بر روی فلز در طول سده ی ششم تا چهارم بیش از میلاد و پس از سال 500 پیش از میلاد مشاهده می شود .
هنر مینا کاری در ایران بیش از نقاط دیگر تجلی داشته و یکی از نمونه های قدیمی آن در عهد صفویه توسط شاردن جهانگر فرانسه ذکر شده است که قطعه ی مینایی از کارهای اصفهان بود ، مشتمل بر طرحی از پرند گان و حیوانات برزمینه گل وبوته به رنگ آبی کم رنگ و سبز و زرد و قرمز .

مینا کاری از گذشته تا به امروز
مشکل بتوان گفت از چه زمانی هنری میناکاری و در ایران رواج گرفته است زیرا از روزگاران بیش از عهد صفویه"سده دهم هجری" نمونه هایی از مینا کاری به مقدار کم وجود داشته و اشیایی مانند سر قلیان و کوزه و باد گیری قلیان را مینا کاری می کردند .
در دربار پادشاهان قاجار مخصوصا ناصرالدین شاه که قلیان کشیدن از سرگرمی های او بوده قلیان های میناکاری شده داشته است . همچنین در خانه های اشراف وبزرگان آن عصر نیز این قبیل اشیاء مینا کاری شده موجود بوده است . اشیای دیگری مانند کمربند ، آفتاب لگن، انفیه دان، گلاب پاش، گوشواره ، اشکدان و قوطی سیگار مینا کاری شده نیز موجود است...
تاریخچه ی هنر مینا کاری
سابقه ی هنر مینا کاری در ایران به زمان اشکانیان وساسانیان می رسد .
ولی استفاده از آن در آغاز اسلام ، تا بیش از حکومت ایلخان مسلمان مغول، غازان خان"694 تا703 هجری" روشن نیست .
پادشاه در مدت کوتاهی به علم شیمی دست یافت و خلاف پیشینیان که مبالغ هنگفتی در راه پیدا کردن اکسیر صرف میکردند ترجیح داد که دانش و مساعد خود را صرف هنر مینا کاری نمایید، هنر مینا کاری را می توان یکی از اختراعات خلاقانه بشر دانست .

نحوه انجام مینا کاری
روی اشیاء طلایی ونقره ای هم می توان مینا کاری کرد. ولی اساسا مینا کاری بر روی مس انجام می شود . برای فراهم آمدن مینا چند مرحله باید طی شود به این ترتیب که ابتدا آن چیزی را که می خواهند مینا کاری کنند به هر شکل و هر اندازه باید به وسیله مسگر متخصص به شکل لازم در آید و پس از آن ساخته شود و استاد مینا کار به آن لعاب سفید رنگ می دهد .
معولا سه الی چهار بار لعاب داده می شود و در هر بار ، شیء به کوره می رود و حدود 700 درجه حرارت میبیند تا رنگ لعابش ثابت شود . بعد روی آن با رنگ های گوناگون نقاشی می شود . سپس شیء باز به کوره می رود و حدود 400 تا 500 درجه حرارت می بیند تا رنگها به صورت مطلوب درآید .
برای مینا کاری در تهیه رنگ قرمز از طلا هم استفاده می شود ، رنگ سبز مینا از مس و رنگ زرد آن از گل ماش به دست می آید . رنگ آبی و فیروزه ای از فلزات و رنگ سفید از یک رنگ مخصوص تهیه می شود .
که در شهر سامره از شهرهای عراق نوع خوب آن را به دست می آورند . چون مینا کاری هنری که طی سالیان اخیر رواج و رونق حاصل کرده است .
استادان بزرگ آن هم در عصر پهلوی ظهور کرده اند، هم اکنون بزرگترین استاد مینا کاری اصفهان آقای شکرالله ضیغ زاده است.
تشخیص مینا کاری
راه های تشخیص مینا کاری مرغوب ، همیشه تشخیص مینا کاری مرغوب دغدغه های خریداران صنایع و دستی و ظروف مینا کاری بوده است .
تشخیص کیفیت برخی اقلام به دلیل همه گیر بودن، مثلا خرید روزانه، ماهانه، وحتی سالانه، بسیار ساده تر شده است، اما کالاهایی وجود دارند که به دلیل آن شناخت کافی در مورد آن ها وجود ندارد و نمی توان در مورد کیفیت ومرغوبیت شان به درستی تصمیم گرفت .
صنایع دستی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیستند .
هر ایرانی باید نسبت به این میراث گرانبها تعهداتی داشته باشد که حداقل آن داشتن شناخت ، نسبت به این دست از اجناس است .
مینا کاری یکی از همین محصولات است که اکثر مردم از جنس و نحوه تولید آن اطلاع چندانی ندارند.
هر فرد که تمایل به خرید ظرف مینا کاری دارد برای تشخیص مینا کاری مرغوب باید نسبت به موارد زیر توجه داشته باشد :
جنس وظاهر ظروف مینا کاری
به محض اینکه یک ظرف مینا کاری را در دست می گیرید، دست تان با سردی مس آشنا می شوند و متوجه وزن آن می شوید اگر مس به تناسب اندازه ظرف خیلی کم وزن بود، آن ظرف قیمت پایین تری دارد و باید از عواقب آن مثلا دفرمه شدن آگاه باشد.
بعد از آن فرد باید روی سطح کار دست بکشد ، مینا باید کاملا صاف وبراق یا به اصطلاح شیشه ای باشد .
اگر سطح کار زبر بود یعنی لعاب مینا روی ظرف در کوره به دلیل دمای بیش از حد آن یا ماندن ظرف در کوره بیشتر از زمان مورد نیاز سوخته است . استفاده از رنگ های نامرغوب نیز می تواند دلیل دیگری برای زبری سطح کار باشد

رنگ و نقوش میناکاری 
همانگونه که گفته شد در مینا کاری از نقوش سنتی ، اسلیمی ، ختاتی ، گل و مرغ و ترکیب این ها استفاده می شود . هر کاری هر چقدر ظرافت طراحی و تنوع رنگ آن بیشتر باشد از ارزش مادی برخوردار خواهد بود .
حتی گاهی برخی از کارها بخاطر استفاده از رنگی خاص مانند برخی زیرمجموعه های رنگ قرمز یا ارغوانی قیمت بیشتری خواهد داشت زیرا در تولید این رنگ ها از پودر طلا استفاده می شود .
شناسنامه دار بودن محصولات میناکاری 
هر کالای معتبری که ما در بازار خریداری می کنیم شناسنامه دارد این شناسنامه شامل توضیحاتی درمورد محصول سازنده آن و البته گارانتی است .
ظرف میناکاری شده نیز باید شناسنامه داشته باشد تا بدانیم از کجا آمده به دست چه کسی یا چه مجموعه ای و یا تحت عنوان چه نام تجاری تولید شده است و کدام مجموعه نسبت به کیفیت آن پاسخگو خواهد بود .
تمامی موارد گفته شده جهت آشنایی هر چه بیشتر این هنر چند هزارساله و اصیل ایرانی است .
امیدوارم توانسته باشم شما را هر چند کوتاه و مختصر با این هنر ارزشمند و اصیل و همچنین درمورد خریداری این محصول آشنا کرده باشم .