میناکاری چیست؟

میناکاری در لغت به معنای آسمان آبی ست. که معمولا با قلمی سفید بر روی نقره، مس، طلا انجام میشود .

امروزه  بیشتر  میناکاری بر روی مس انجام میشود.

تاریخچه میناکاری :

میناسازی یابه عبارتی میناکاری هنری ست با سابقه پنج هزار ساله ، این هنر برای زیبایی آفریدن به ظروف و زیور آلات به کار میرود که در زیر مجموعه ی صنایع دستی قرار گرفته است .

میناکاری ترکیبی از خاک و آتش است  که با نقاشی ترکیب شده و باعث خلق هنری زیبا میشود .

 با تحقیقات بسیاری از کارشناسان ، و مطابقت دادن آثار دوران بیزانس و ایران ، به این نتیجه رسیده اند که شروع این هنر از ایران بوده ، و سپس به سایر کشورها  رفته است . البته آثاری با قدمت بالا از اروپا یافت شده است .

فلز میناکاری :

 تنها فلزی که در زمان  ذوب شدن مینا ، اکسید نمیشود ، طلاست . به همین خاطر ، اجرای طراحی های با ظرافت و شباهت بالا بر روی مینا را به راحتی  فراهم میکند . در صورتی که مس و نقره همچین قابلیتی را ندارند .

از ترکیب  اکسیدهای فلزات و چند گونه نمک ، مینا شکل میگیرد ، رنگها  با توجه به دما و در طول زمان ایجاد میشوند .

 مرکز میناکاری :

مرکز اصلی  میناکاری در ایران ، اصفهان است . در این زمینه استادان بسیار متبحری مشغول به کارهستند .

رنگ زمینه ی ظروف میناکاری معمولا ،آبی ، کاهی و سیز میباشد که بیانگر زیبایی آبی آسمان است .

معرفی انواع میناکاری :

به لحاظ تولید ، میناکاری  به دو دسته تقسیم میشود :

مینای نقاشی

مینای خانه بندی

مینای نقاشی چیست ؟

اینگونه مینا  در اصفهان مرسوم است ، در مینای نقاشی ،نقش های مینا بر روی لعابی شفاف نقش میبندند .

برای میناکاری ، ابتدا باید استادی مسگر یا دواتگر، بر اساس  طرح مورد نظر شی مربوطه را بسازد و بعد توسط استادی میناکار، با لعابی سفید رنگ ظرف را بپوشانند و بعد روی آن نقاشی را شروع کنند .

لعاب کاری در 3 یا 4 مرحله صورت میگیرد که هر بار در کوره ای  با 700 درجه گرمایش میبینند  و بعد از آن روی  لعاب سفید شده نقاشی صورت میگیرد و دوباره ظرف به کوره میرود  و این بار در دمای 400 تا 500 درجه پخته میشوند .

در گذشته رنگهای مورد استفاده معدنی و گیاهی بودند ولی امروزه از رنگهای شیمیایی استفاده میکنند .

 مینای خانه بندی چیست ؟

مینای خانه بندی نوعی قدیمی از مینا بحساب می آید که به مینای سیمی معروف است  به این معنی که از مفتولهای نازک استفاده میشود .

ابتدا مفتولها به شکلهای مورد نظر در می آیند و بعد با چسب ، بر روی کار فیکس میکنند و روی آن را لعاب شیشه ای میزنند .

در مرحله بعدی باگذاشتن اثر درون کوره ای با دمای 700 درجه ، باعث جوش خوردن مفتول به زمینه اثر میشوند.

سپس با استفاده از رنگهای مینا که به شکل پودر هستند ، سطح اثر را پر میکنند .

بعد از این کار با قرار دادن اثر به مدت 3 دقیقه درون کوره ، با دمای 1000درجه رنگها را ثبت میکنند .

مفتولها بر اثر داغی کوره سیاه میشوند که باید رنگ آنها را با استفاده از اسید کاری به حالت اولیه برگرداند .

مینای سیاه ، نوعی از مینای خانه بندی است که به آن مینای صاءبین نیز گویند .

آموزش هنر میناکاری :

وسایل مورد نیاز :

قلم به جهت گذاشتن و برداشتن رنگ اضافه

رنگ پودری میناکاری

قلمی دست ساز که ساخته شده خود فرد است .

صمغ میناکاری

پرگار

ظرفی دلخواه مسی لعاب کاری شده

هنر درخشان خاک و آتش را میناکاری گویند که سابقه ای 1500 ساله دارد .

رواج هنر میناکاری از دوران پهلوی در اصفهان بوده تقریبا از سال 1310 شمسی ، سپس بوسیله استادی هنرمند بنام شکر الله صنیع زاده تا به امروز گسترش یافت .

شفافیت مینا ، از اکسید شدن قلع به دست می آید .

قلم میناکاری :

با قرار دادن انتهای لوله ی خودکار بر روی شعله وحرارت دیدن آب ، با استفاده از فرو کردن سوزن درون آن قلم شخص ساخته میشود .

میتوان از چوبهای کبابی یا چوبهای ساخته شده توسط خود شخص نیز استفاده کرد .

مینا بر روی سفال :

علاوه بر میناکاری یر روی فلز ، مینا بر روی سفال هم نیز صورت میگیرد .

برای انجام این کار نیازبه شابلون و ظر های مسی میباشد .

در ابتدا بایست ظرفهای مسی را کاملا سمباده کشید تا سطحی سیقلی پیدا کنند ، سپس نقطه مرکزی ظرف را پیدا کرد .

و بعد با در نظر گرفتن نقطه مرکزی ، با استفاده از شابلون وجوهر مخصوص ، طرحی دقیق و منطبق را بر روی ظرف انداخت .

نکته مهم در انتخاب رنگها این است که حتما باید از رنگهای مخصوص استفاده کرد ، زیرا رنگهای معمولی بر روی کار پخش میشوند و باعث پاک شدن طرح میشوند .

در مرحله بعدی ، پیاده سازی طرح با استفاده از سیاه قلم مخصوص میناکاری سفال ، صورت میگیرد تا در هنگام زدن لعاب ها بر روی ظرف ، لعابها نلغزند .

در مرحله پایانی لعابکاری صورت گرفته و بعد سقال درون کوره میرود .

ضعف و قوت نقاشی روی سفال

نقاط قوت سفال از جمله تنوع در انتخاب سفال  و همچنین تنوع داشتندر انجام طرح و نقش ها بر روی سفال .

از نقطه ضعف سفال میتوان به شکنندگی آن اشاره کرد که این ضعف در مس جود ندارد ، اما مس تنوع اجرای سفال را دارا نیست .

به همین دلیل برای حمل ونقش و فرو اینترنتی میتوان مشکل زا باشند .